σφραγιδόλιθος

σφραγιδόλιθος
Μικρή πέτρα, πολύτιμη τις περισσότερες φορές, δεμένη πάνω σε δαχτυλίδι ή σε απλή σφραγίδα, με έγγλυφες ή ανάγλυφες παραστάσεις ή γράμματα, που τη χρησιμοποιούσαν κυρίως για τη σφράγιση επιστολών. Σ. προϊστορικής εποχής βρίσκονται στην Αίγυπτο, τη Βαβυλωνία και Ασσυρία, καθώς και στην προϊστορική Ελλάδα. Κατά την ιστορική ελληνική εποχή, οι σ. ήταν πάντα τοποθετημένοι πάνω σε δαχτυλίδια. Οι αρχαιότερες σφραγίδες είναι οι κομβιόσχημες, και χρονολογούνται από τον 4o αι. π.Χ. Αργότερα, στη Μεσοποταμία και στην Αίγυπτο κατασκευάζονταν σφραγίδες με γλυπτές παραστάσεις πάνω σε πολύτιμους λίθους, που τους χρησιμοποιούσαν για διακόσμηση ή για φυλακτά, όπως οι σκαραβαίοι της Αιγύπτου, που κατασκευάζονταν από σκληρές πέτρες διάφορων χρωμάτων και που πάνω τους σκάλιζαν θρησκευτικές παραστάσεις ή σύμβολα, ζώα, έντομα κλπ. Σύμφωνα με τον Ηρόδοτο, όλοι οι Βαβυλώνιοι είχαν παρόμοιους σ., που αντικαθιστούσαν πολλές φορές την υπογραφή, γιατί λίγοι ήταν εκείνοι που ήξεραν γράμματα. Από παρόμοιες πέτρες είναι και οι σφραγίδες της κρητομινωικής εποχής, με ωραιότατες παραστάσεις ζώων. Οι σ. γνώρισαν μεγάλη ακμή στους ιστορικούς χρόνους. Αλλά η τέχνη αυτή έφτασε στο μεγαλύτερο ύψος της στην Αλεξανδρινή εποχή, και ανάμεσα στους καλλιτέχνες εκείνης της περιόδου δοξάστηκε ιδιαίτερα ο Πυργοτέλης, που φημιζόταν τόσο πολύ για την τέχνη του, ώστε ο Μέγας Αλέξανδρος μόνο σ’ αυτόν επέτρεπε να παριστάνει τη μορφή του πάνω σε σ. ή πέτρες δαχτυλιδιών. Οι σ. ήταν άγνωστοι στους Ετρούσκους, ήταν αντίθετα αρκετά διαδομένοι στους Ρωμαίους, που τους χρησιμοποιούσαν για v’ ασφαλίζουν το κλείσιμο των εγγράφων, που συνήθως ήταν χαραγμένα πάνω σε πλάκες αλειμένες με κερί. Στα μεταχριστιανικά χρόνια, ως σφραγίδες πια, έχουν μεγάλη διάδοση στις ευρωπαϊκές πόλεις. Στον Μεσαίωνα, με την ύπαρξη μεγάλου αριθμού αναλφάβητων, τις χρησιμοποιούσαν αντί υπογραφής. Σπάνια σε μέταλλο, η μεσαιωνική σφραγίδα –με διάφορα σχήματα: ωοειδής, στρογγυλή, αμυγδαλοειδής, ρομβοειδής– αποτυπωνόταν σε άσπρο, κίτρινο ή κόκκινο χαρτί. Από τη σφραγίδα προέρχονται, κατά μία εκδοχή, τα κατοπινά χαρτόσημα και τα διάφορα ένσημα. Ασσυροβαβυλωνιακός σφραγιδόλιθος του 2.000 π.Χ. (Δημοτικό Μουσείο, Κόμο). Σφραγιδόλιθος του 6ου αι. π.Χ. (Εθνικό Μουσείο, Συρακούσες).
* * *
ο, Ν
πολύτιμος ή ημιπολύτιμος λίθος που ήταν συνήθως ένθετος σε δαχτυλίδι και είχε έγγλυφες ή ανάγλυφες παραστάσεις, γράμματα ή και επιγραφές και χρησίμευε για σφράγιση.
[ΕΤΥΜΟΛ. < σφραγίδα + λίθος. Η λ. μαρτυρείται από το 1897 στο Λεξικόν Ελληνογαλλικόν τού Άγγ. Βλάχου].

Dictionary of Greek. 2013.

Игры ⚽ Поможем сделать НИР

Look at other dictionaries:

  • σφραγιδόλιθος — ο μικρή πολύτιμη πέτρα, κυρίως δαχτυλιδιού, με ανάγλυφη παράσταση που χρησιμοποιείται για σφράγιση …   Νέο ερμηνευτικό λεξικό της νεοελληνικής γλώσσας (Новый толковании словарь современного греческого)

  • αχάτης — Ορυκτό το οποίο αποτελείται από διοξείδιο του πυριτίου (SiO2), παραλλαγή του χαλκηδονίου. Ονομάζεται και ταινιωτός χαλκηδόνιος, γιατί χαρακτηρίζεται από την εναλλαγή διαφανών και αδιαφανών ζωνών που συνθέτουν διάφορα σχήματα. Χρησιμοποιείται ως… …   Dictionary of Greek

  • κρήτη — I Νησί (8.331 τ. χλμ., 601.131 κάτ.) της νοτιοανατολικής Μεσογείου, σε απόσταση περίπου 100 χλμ. ΝΑ της Πελοποννήσου. Πρόκειται για το μεγαλύτερο σε έκταση νησί της Ελλάδας (δεύτερο είναι η Εύβοια με έκταση 3.658 τ. χλμ.), το πέμπτο της Μεσογείου …   Dictionary of Greek

  • Μπενάκειο — Το Μπενάκειο Αρχαιολογικό Μουσείο στεγάζεται σε μια οικία που χτίστηκε το 1742 και είναι από τα πιο αξιόλογα ιστορικά κτίρια της Καλαμάτας (Παπάζογλου 6). Το κτίριο δωρήθηκε στην Αρχαιολογική Υπηρεσία από τον Αντώνιο Μπενάκη, ιδρυτή του ομώνυμου… …   Dictionary of Greek

  • βουλλωτήρι — το (Μ βουλλωτήριον) σφραγιδόλιθος 1. νεοελλ. μηχάνημα με το οποίο σφραγίζονται φιάλες μσν. 1. σφραγίδα 2. πρότυπο για την κοπή νομισμάτων. [ΕΤΥΜΟΛ. βουλλωτήρι < μσν. βουλλωτήριον < μσν. βουλλώνω βλ. λ.] …   Dictionary of Greek

  • λίθος — ο (AM λίθος, ὁ Α και λίθος, ἡ) 1. τεμάχιο πετρώματος ή βράχου, πέτρα, λιθάρι (α. «τρηχὺς λίθος», Ομ. Ιλ. β. «στερεὴ λίθος», Ομ. Οδ. γ. «σοὶ δ αἰεὶ κραδίη στερεωτέρη ἐστὶ λίθοιο», Ομ. Οδ.) 2. ιατρ. σύγκριμα που σχηματίζεται στα διάφορα όργανα και …   Dictionary of Greek

  • σημαντήρας — Επώνυμο Ελλήνων διαπρεπών νομικών. 1. Κωνσταντίνος. Δικαστικός και Πρόεδρος του Άρειου Πάγου (1841 1927). Τη στοιχειώδη και μέση εκπαίδευση παρακολούθησε στο Ναύπλιο. Το 1863 αναγορεύτηκε διδάκτορας της νομικής στο πανεπιστήμιο της Αθήνας. Τον… …   Dictionary of Greek

  • σφραγίδα — η / σφραγίς, ίδος, ΝΜΑ, λόγιος τ. σφραγίς Ν, και ιων. τ. σφρηγίς και αιολ. τ. αιτ. σφρᾱγιν Α 1. αντικείμενο από κατεργασμένο λίθο ή από μέταλλο, καουτσούκ ή πλαστικό, το οποίο έχει έγγλυφες ή ανάγλυφες παραστάσεις, γράμματα, λέξεις, φράσεις ή… …   Dictionary of Greek

  • Μουσείο, Αρχαιολογικό Αργοστολίου — Το κτίριο όπου στεγάζονται τα σημαντικότερα αρχαιολογικά ευρήματα της Κεφαλλονιάς θεμελιώθηκε το 1957 (Βεργώτη 6), αντικαθιστώντας το παλαιότερο κτίριο, που είχε καταστραφεί από το μεγάλο σεισμό του 1953. Ανακαινίστηκε πλήρως το 1999. Η… …   Dictionary of Greek

  • Μουσείο, Αρχαιολογικό Λευκάδας — Ένα από τα ομορφότερα μικρά αρχαιολογικά μουσεία της Ελλάδας λειτουργεί από το 1999 στο νεόδμητο κτίριο του Πολιτιστικού Κέντρου της Λευκάδας. Μπορεί τα ευρήματα της συλλογής του να μην είναι από τα σπουδαιότερα της ελληνικής αρχαιότητας, είναι… …   Dictionary of Greek

Share the article and excerpts

Direct link
… Do a right-click on the link above
and select “Copy Link”